Kræsingar úr hveitikími

[Eftirfarandi grein birtist í 16. tbl. Gestgjafans 2007 og er birt með góðfúslegu leyfi höfundar og ritstjóra]

Heilsubúðir og heilsudeildir flestra stórverslana bjóða upp á hveitikím (e. wheat germ), eina næringarríkustu fæðutegund sem fyrirfinnst. Hveitikím inniheldur 23 næringarefni og magn næringarefna í hverju grammi er meira en í nokkru öðru grænmeti eða korni. Vegna þess að hveitikím er svo ríkt af næringarefnum, vítamínum, járni og trefjum er hægt að leggja að jöfnu u.þ.b. 30 g af hveitikími og 250 g af grænmeti sem eru góðar fréttir fyrir þá sem þurfa að auka magn grænmetis í fæðunni og ekki síður fyrir þá sem þurfa að skera niður neyslu á einföldum kolvetnum. Hægt er að útbúa uppáhaldsréttina úr hveitikími á nýjan og næringarríkari hátt án hveitis og sykurs, t.d. „brauð“, pítsubotna, kexkökur og margt fleira.

Hvað er hveitikím?

Hveitikím er „hjarta“ hveitikjarnans, fóstur hveitifræsins, og verður oftast til sem aukaafurð við mölun hveitis. Kímið er fjarlægt úr hvítu hveiti og flestum tegundum heilhveitis vegna þess að olíur í kíminu oxast og stytta geymsluþol hveitisins verulega. Hveitikím er prótínríkt og inniheldur meira prótín en er að finna í flestum kjötvörum, það er því sérstaklega gott fyrir þá sem borða lítið eða ekkert af kjöti. Magn næringarefna í hveitikíminu virðist endalaust; það inniheldur meira magn kalíums og járns en nokkur önnur fæðutegund og einnig inniheldur það mikilvægar fitusýrur, ríbóflavín, kalsíum, sink, magnesíum og A-, B1- og B3-vítamín í miklu magni. B1- og B3-vítamín eru mjög mikilvæg til að viðhalda jafnri orku og heilbrigði vöðva, innri líffæra, hárs og húðar. Annað mikilvægt vítamín sem finnst í hveitikími er E-vítamín en það er mjög mikilvægt andoxunarefni sem talið er hægja á öldrun og geta komið í veg fyrir hjartasjúkdóma auk þess sem það dregur úr streitu. E-vítamín hjálpar líkamanum einnig að koma í veg fyrir blóðtappa og gegnir mikilvægu hlutverki við styrkingu ónæmiskerfisins.

Vegna þess hve mikið er af flóknum kolvetnum og prótíni í hveitikími er það einstaklega gott fyrir uppbyggingu vöðva og vegna magns vítamína og fitusýra er hveitikím hið fullkomna fæðubótarefni fyrir vaxtaræktarfólk og íþróttaiðkendur. Rannsóknir hafa sýnt að neysla á hveitikími hjálpar til að halda líkamanum í toppstandi og margir íþróttamenn nota það í mataræði sínu til að bæta starfssemi hjarta- og æðakerfis og bæta þol. Þeir sem hafa ofnæmi eða óþol fyrir glúteni ættu þó að fara varlega í neyslu á hveitikími því það inniheldur örlítið af hinu klístraða glúten-prótíni.

* Hveitikím er hægt að kaupa bæði þurrkað og ferskt. Þurrkað hveitikím er dökkbrúnt en það ferska er ljóst og er alltaf geymt í kæli í þeim verslunum þar sem það fæst. Alltaf ætti að geyma hveitikím í kæli eftir að pakkinn hefur verið opnaður, þetta á líka við um þurrkað hveitikím.

* Athugið að þurrkað hveitikím loðir ekki jafn vel saman og ferskt hveitikím og hentar því illa til að búa til réttina í þessum þætti.

* Hveitikím hegðar sér mjög ólíkt hveiti við bökun. Það lyftir sér illa og þarf nokkuð langan tíma til að verða fullbakað þegar það er notað eitt og sér. Útkoman verður því yfirleitt nokkuð þunn brauðsneið eða kaka. Best að sleppa blæstri á ofnum sem bjóða upp á þann möguleika.

Hér sést svokallað "Yggdrasilshveitikím" sem er ferskt og loðir vel saman. Þetta hveitikím fæst m.a. í Hagkaupum, Maður lifandi, Yggdrasil og Fjarðarkaupum. Í allar uppskriftir með hveitikími á þessari síðu er þetta hveitikím notað - nema annað sé tekið sérstaklega fram.